Kamila Pestka-Połczynska 

MONOGRAFIA SZKOŁY 
W STARKOWIE

W LATACH 1946 - 2012  

 

CHARAKTERYSTYKA SZKOŁY 

Powstanie i rozwój szkoły.

Najstarsze dostępne źródła mówią o roku 1946, kiedy powstała w Starkowie po raz pierwszy szkoła polska. Nauczycielem był pan Edmund Mierzejewski. W klasach I-IV uczyło się 40 dzieci ze Starkowa oraz Zielinia. W 1947 roku liczba uczniów kończących rok szkolny wynosiła 89,
a obwód szkolny powiększył się o Uliszkowice i Suchorze, co zwiększyło grono uczniowskie do 120 dzieci. W 1948 roku powiększyło się grono pedagogiczne. Kierownictwo objął pan Klemens Felskowski, zatrudniono też nowego nauczyciela – pana Bolesława Lipko. Liczba nauczycieli była jednak niewystarczająca na tak dużą liczbę uczniów różniących się narodowością, gwarą, obyczajami. Notatka na ten temat w kronice szkolnej mówi: „praca w szkole jest trudna z powodu wielkiej liczby uczniów oraz ich narodowości i gwary...”. Szczególnie liczną grupą byli uczniowie narodowości niemieckiej, dla których w 1953 roku utworzono szkołę z niemieckim językiem wykładowym w niedalekiej wsi Suchorze. W roku szkolnym 1956/57 utworzono filię szkoły w Zieliniu. Funkcjonowały tam klasy I i II. Spore zmiany przyniósł rok szkolny 1960/61.
Na emeryturę odszedł kierownik szkoły po 41 latach pracy zawodowej. Jego obowiązki przejął syn o tym samym imieniu. Pracę podjęła również nowa nauczycielka – pani Krystyna Lorek.

 

Z końcem roku szkolnego 1961/62, po wprowadzeniu reformy szkolnej wprowadzającej 8-klasową szkołę podstawową, podjęto decyzję
o wybudowaniu szkoły 
w Starkowie, która spełniałaby warunki lokalowe. Teren pod budowę nowej szkoły wielkości 2 ha został przekazany przez PGR w Starkowie. Po 5 latach, 25 lipca 1967 roku oddano do użytku nowy budynek, w którym mieściło się 6 klas lekcyjnych, 1 pracownia, 
1 świetlico-stołówka, pokój nauczycielski, kancelaria oraz mieszkanie kawalerskie.

 

Rys. 1. Źródło: Kronika szkolna – uroczyste otwarcie szkoły dn. 3.09.1967r. 

W dniu 3 września 1967 roku w nowym budynku naukę rozpoczęło 168 uczniów ze Starkowa, Starkówka i Zielinia. Kierownictwo nad nową placówką objęła pani Krystyna Sobczyk, a grono pedagogiczne liczyło 7 osób. W szkole uruchomiono wiele kół zainteresowań i organizacji. Powstały koła chemiczne, biologiczne, artystyczne, techniczne 
i sportowe. Do funkcjonujących organizacji należały: Liga Ochrony Kraju, Liga Ochrony Przyrody, Koło Przyjaciół ZSRR, Polski Czerwony Krzyż, drużyna harcerska. Uczniowie uczestniczyli również w pracach społecznych, z których wymienić można zbieranie szyszek, stonki, nasion jarzębiny, wyrywanie lnu, wykopki, sadzenie lasu, zbiórka makulatury, złomu, butelek. Dochody przekazywano na cele charytatywne, np. szpitale, pomoc humanitarną, odbudowę Warszawy. Część zasilała  też budżet przeznaczony na wycieczki szkolne.

 

Rys. 2. Źródło: Kronika szkolna – Podziękowanie za datek na rzecz odbudowy Zamku Królewskiego. 

W 1971 roku uruchomiono szkolną fontannę, a dwa lata później otwarto klasy na świeżym powietrzu. W 1973 roku uczniowie ze zlikwidowanej szkoły w Zieliniu dołączyli do grona uczniowskiego Szkoły Podstawowej w Starkowie. Liczba uczniów wynosiła 147. Działały następujące koła naukowe: matematyczne, polonistyczne, plastyczne, artystyczno-taneczne, zespół wokalny oraz instrumentalny, koło sportowe oraz krajobrazowo-turystyczne. 21 stycznia 1975 roku rozpoczęły się pierwsze w historii szkolnictwa polskiego ferie zimowe. Podczas dwutygodniowego okresu wolnego od zajęć dydaktycznych w szkole odbywały się zajęcia opiekuńczo-wychowawcze. Z powodu raczej wiosennej aniżeli zimowej pogody młodzież uczestniczyła w pieszych wycieczkach do lasu, zawodach w podchody, zajęciach świetlicowych, balu maskowym. Zajęcia prowadzili nauczyciele. W 1977 roku w jednej z pracowni szkoły powstała Izba Pamięci Narodowej, która istnieje do dziś. Jej twórcą był ówczesny historyk pan Zenon Sobczyk.

W kronice szkolnej z 10 listopada 1981 roku pojawił się zapis o diametralnie pogarszającej się sytuacji gospodarczej w kraju, co miało negatywny wpływ na zaplecze finansowe szkoły. Wspomniano o braku koksu, pomocy naukowych, środków czystości. 14 grudnia zajęcia zostały przerwane za sprawą wprowadzenia stanu wojennego. Uczniowie nie uczęszczali do szkoły do 4 stycznia. Przerwa ta potraktowana została jako ferie zimowe. 
3 maja odbył się pierwszy apel z okazji 191 rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja.

W 1982 roku długoletnia pani dyrektor Krystyna Sobczyk odeszła na emeryturę, a jej stanowisko przejęła pani Halina Góral. Grono pedagogiczne w dniu 1 września 1982 roku liczyło 9 nauczycieli. Liczba uczniów wynosiła 138. W podsumowaniu roku szkolnego 1982/93 widnieje notatka o przeprowadzonych akcjach społecznych. Odbyły się zbiórki: butelek, złomu, makulatury, żołędzi. Uczniowie uczestniczyli w wykopkach oraz zalesieniach, brali udział również w akcji zwalczania stonki ziemniaczanej. Wyżej wymienione prace przyniosły dochód 109 442, 60 zł, z czego 5980 zł wpłacono na cele społeczne. W 1983 roku Izba Pamięci zajęła I miejsce w Wojewódzkim Konkursie Ekspozycji Pamięci Narodowej, a jej twórca został uhonorowany dyplomem uznania oraz nagrodą pieniężną.

W 1984 podczas ferii zimowych dokonano renowacji szkoły – pomalowano hol górny i dolny, kancelarię oraz pokój nauczycielski. Malowanie pozostałych sal zaplanowano na wiosnę, a odnowienie okien na okres ferii letnich. Ten rok przyniósł również duże osiągnięcia dwóm uczennicom: Małgorzata Jóźwiak została srebrną medalistką w skoku w dal w V Słupskiej Olimpiadzie Młodzieży, a Iwona Mocarska została wyróżniona w ogólnopolskim konkursie historycznym. Zima 1985 roku była szczególnie sroga. Temperatura nocą sięgała nawet -30 stopni C.
W kronice pojawił się zapis o trudnych warunkach w szkole. Lekcje odbywały się nawet przy temperaturze 5 stopni. Uczniowie z trudem docierali do szkoły, bywało, że drogi były zupełnie nieprzejezdne, a śnieg idącym do szkoły dzieciom sięgał do pasa.

W roku szkolnym 1985/86 grono pedagogiczne powiększyło się do 11 nauczycieli. 
Z notatki podsumowującej ten rok szkolny dowiadujemy się, że z 12 opuszczających szkołę absolwentów zaledwie jedna uczennica wybrała szkołę średnią jako dalszą drogę kształcenia. Reszta uczniów zdecydowała się na szkołę zawodową. W 1987 roku dyrektorem szkoły została pani Irena Żywicka, która po roku ustąpiła ze stanowiska, a jej następcą był pan Zygmunt Żywicki. Rok 1997 jest kojarzony z zimą stulecia, jaka nawiedziła Polskę. Temperatura w styczniu spadała do -35 stopni, w dzień utrzymywała się w okolicach -20 stopni. W klasach było na tyle zimno, że w dniach 15-16 stycznia odwołano lekcje. 
Z podsumowania roku szkolnego 1986/97 dowiadujemy się, że znacznie poprawiło się czytelnictwo wśród uczniów. Przeczytano 20,7 książek na ucznia, dla porównania, 
w poprzednim roku było to zaledwie 10,3 książki na ucznia. 16 października 1987 roku obchodzono 20-lecie szkoły. Odbyła się Gminna Rada Pedagogiczna, podczas której zaplanowano część artystyczną wraz z prezentacją historii szkoły, jej osiągnięć oraz losów absolwentów.
W październiku 1987 ponownie ogłoszono 2-dniową przerwę w zajęciach ze względu na niskie temperatury w klasach. W listopadzie zamontowano nowy piec, dzięki któremu  w szkole, jak podaje zapis w kronice, nareszcie było ciepło.

W 1990 roku w szkolnictwie nastąpiło wiele zmian. Do przedmiotów szkolnych powróciła religia, ustanowiono 6-stopniową skalę ocen. W Szkole Podstawowej w Starkowie zapoczątkowano nową tradycję – spotkania z okazji Świąt Bożego Narodzenia ze wspólnym śpiewaniem kolęd. Szkoła doczekała również kolejnych sukcesów. W roku szkolnym 1991/92 uczennica Aleksandra Stupak została laureatką konkursu polonistycznego, co zaowocowało całkowitym zwolnieniema z egzaminów wstępnych do szkoły ponadpodstawowej. W roku szkolnym 1993/94 dokonano remontu w szkole. Wymalowano szatnię oraz toalety, odnowiono posadzkę na holu. Remont wykonano własnymi siłami, bez pomocy z zewnątrz. W pracach uczestniczył sam ówczesny dyrektor – pan Zygmunt Żywicki. Szkoła doczekała się kolejnego laureata. Uczennica Anna Żywicka osiągnęła sukces w wojewódzkim konkursie historycznym. 27 października 1994 roku szkołę odwiedził Janusz Chomontek – rekordzista księgi Guinessa w żonglerce piłką nożną. To wydarzenie wzbudziło wielki zachwyt wśród uczniów.

W 1995 roku podjęto decyzję o budowie sali gimnastycznej, którą oddano do użytku 22 listopada 1996 roku.

Rys. 3. Źródło: Kronika szkolna – nowo wybudowana i oddana do użytku sala gimnastyczna 

24 grudnia zmarł dyrektor szkoły Zygmund Żywicki. Jego obowiązki przejęła pani Irena Żywicka, ustępując ze stanowiska po roku. W 1997 roku w szkole zostały zorganizowane pierwsze rekolekcje wielkopostne. Rok szkolny 1997/98 przyniósł zmianę dyrektora, którym został pan Bogusław Szkwarek. W związku z reorganizacją szkoły podstawowej w Poborowie, dzieci mieszkające w Cetyniu stały się uczniami SP
w Starkowie. Grono pedagogiczne powiększyło się do 15 nauczycieli. 18 paździenika 1997 roku szkoła obchodziła jubileusz. Z okazji 30-lecia odbył się uroczysty apel, poczęstunek oraz zabawa taneczna. Zaproszono dotychczasowych nauczycieli, przedstawicieli władz gminnych
i oświatowych. 

Za kierownictwa pana Bogusława Szkwarka wprowadzono w Polsce reformę systemu edukacyjnego, na mocy której utworzono nowy typ szkoły – gimnazjum. 16 marca 1999 roku Rada Gminy w Trzebielinie uchwaliła założenie publicznego Gimnazjum w Starkowie powołanego od 1 września 1999 z obwodem obejmującym następujące miejscowości w gminie Trzebielino: Suchorze, Moczydło, Uliszkowice, Objezierze, Gumieniec, Miszewo, Leszczewo, Radaczewo, Myślimierz, Ciemnica, Zielin Górny, Starkowo, Starkówko, Zielin, Cetyń, Wargoszewo, Trzebielino, Bąkowo Dolno, Glewnik, Owczary, Pobrowo, Szczyciec, Toczek, Bożanka, Broczyna, Czarnkowo, Popielewo oraz Grądki Dolne. Szkołę Podstawową im. Zjednoczonej Europy w Starkowie z klasami I-VIII przekształcono w Szkołę Podstawową im. Zjednoczonej Europy w Starkowie z klasami I-VI obejmującą obwód terytorialny: Starkowo, Starkówko, Zielin, Cetyń oraz Wargoszewo. W 2000 roku Rada Gminy w Trzebielinie uchwaliła likwidację Szkoły Podstawowej w Starkowie. Jej dotychczasowi uczniowie kontynuowali naukę w szkołach podstawowych
w Trzebielinie oraz Suchorzu. Obwody Starkowo oraz Starkówko włączono do Szkoły Podstawowej w Suchorzu, a Zielin, Cetyń i Wargoszewo skierowano do Szkoły Podstawowej w Trzebielinie. Pierwszy rok szkolny w Gimnazjum odbył się bardzo uroczyście. 10  listopada 1999 roku uczniowie złożyli ślubowanie w odświętnych strojach. Uroczystość odbyła się w kościele parafialnym w Suchorzu.  

Rys. 4. Źródło: Kronika szkolna – Ślubowanie klas pierwszych 

Wiosną 2001 roku odbyły się prace na boisku szkolnym. Uczniowie pod kierownictwem wuefistów Danuty oraz Tomasza Kubiaków przyczynili się do powstania bieżni lekkoatletycznej oraz ścieżki zdrowia.

Rys. 5. Źródło: Kronika szkolna – Nauczyciel wychowania fizycznego pan Tomasz Kubiak wraz z uczniami. 

2002 rok przyniósł dumę dla Gimnazjum za sprawą Bartosza Śniegulskiego, który zdobył pierwsze miejsce w powiatowych eliminacjach Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy o Bezpieczeństwie Ruchu Drogowego oraz Piotra Świątek Brzezińskiego, który został finalistą etapu wojewódzkiego Konkursu Chemicznego. W 2002 roku odbyły się również pierwsze egzaminy gimnazjalne uczniów klas III. Pierwszy rocznik gimnazjalistów bardzo odświętnie żegnał się ze szkołą, rozpoczynając uroczystość polonezem.  

 

Rys. 6. Źródło: Kronika szkolna – Uczniowie klasy III gimnazjum 

W roku szkolnym 2002/03 rozpoczęto rozbudowę szkoły. Budynek wzbogacił się o nowe pomieszczenia. 

 

Rys. 7. Źródło: Kronika szkolna – Pracownicy przy rozbudowie szkoły. 

Od 2004 roku dyrektorem szkoły jest pani Beata Kiedrowska. Za jej kierownictwa szkoła ulega ciągłej modernizacji. Klasy lekcyjne są na bieżąco remontowane. Następuje wymiana mebli, uzupełnienie wyposażenia oraz pomocy dydaktycznych. W roku szkolnym 2010/2011 przeprowadzono remont, w efekcie którego przeniesiono gabinet dyrektora, a na jego miejscu powstał gabinet pedagoga oraz doradcy zawodowego. Nastąpiła wymiana komputerów w klasopracowni informatycznej, zamontowano też nowoczesną tablicę multimedialną. W roku szkolnym 2011/12 wszystkie sale zostały wyposażone w komputery oraz projektory multimedialne. Gimnazjum w Starkowie, mimo że położone jest na obszarach wiejskich, dzięki nowoczesnemu wyposażeniu oraz bogactwu pomocy dydaktycznych w niczym nie odbiega standardom gimnazjów miejskich. 

Stan organizacyjny szkoły na rok szkolny 2011/2012. 

            Nauka w Gimnazjum im. Zjednoczonej Europie w Starkowie odbywa się 
w sześciu oddziałach. Stan organizacyjny przedstawia poniższa tabela:

Tabela 1

Stan organizacyjny szkoły.

Klasa	Liczba uczniów	Chłopcy	Dziewczęta
I a	17	8	9
I b	20	13	7
II a	18	10	8
II b	21	8	13
III a	12	10	2
III b	19	9	10

            Szkoła dysponuje 9 gabinetami przedmiotowymi. Każdy z nich jest wysoce wyposażony w liczne materiały dydaktyczne, mapy, plansze,  modele. Dodatkowo 
w każdej Sali lekcyjnej znajduje się sprzęt multimedialny – komputer oraz projektor, 
a w niektórych klasopracowniach znajdują się telewizory z odtwarzaczami DVD. Pracownia informatyczna wyposażona jest w komputery z dostępem do Internetu oraz nowoczesną tablicę multimedialną.

            Oprócz sal lekcyjnych w użytku jest również biblioteka szkolna, w której uczniowie mają dostęp do źródeł książkowych, a także multimedialnych. Biblioteka funkcjonuje 
w oparciu o roczny plan pracy, kalendarz imprez oraz wydarzeń bibliotecznych i jest udostępniona uczniom od poniedziałku do piątku. Systematycznie na początku roku szkolnego zakładane są konta czytelnicze klas pierwszych a konta absolwentów ulegają usunięciu. Dokumentacja prowadzona jest zarówno w postaci tradycyjnej – zeszyt wypożyczeń, jak i elektronicznej – na zewnętrznych nośnikach danych, w celu minimalizacji ewentualnych strat w przypadku awarii komputera. Księgozbiór biblioteki jest stale poszerzany nie tylko o pozycje będące lekturami szkolnymi, ale również literaturę młodzieżową, po którą uczniowie chętnie sięgają. Biblioteka szkolna cieszy się dużym zainteresowaniem wśród uczniów. Stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu są ogólnodostępne i licznie okupowane. Na podstawie dziennika biblioteki, rejestru odwiedzin czytelni, rejestru wypożyczeń oraz notatek nauczycieli bibliotekarzy określono stan czytelnictwa w I semestrze roku szkolnego 2010/2011:

·        odwiedziny w czytelni: 1220 czytelników

·        wypożyczenia książek uczniom: 252 książek

·        wypożyczenia nauczycielom i pracownikom obsługi: 24

·        wypożyczenia na lekcje różnych zbiorów: 20

Oddana do użytku w 1997 roku sala gimnastyczna ulega ciągłym modernizacjom. Dokonano odświeżenia posadzki, położono świeże farby na parkiecie. Wzbogacaniu ulega również sprzęt sportowy. W 2011 roku zamontowano kosz do gry w koszykówkę na boisku szkolnym, który cieszy się ogromną popularnością wśród uczniów, szczególnie podczas długich przerw i świetlic. Przy Sali gimnastycznej funkcjonuje również siłownia.

            W 2002 roku zaczęto rozbudowę szkoły. Dobudowano dodatkowe pomieszczenia: salę lekcyjną na piętrze oraz przestronny pokój nauczycielski na parterze,
w którym każdy nauczyciel posiada swoje stanowisko. Do dyspozycji nauczycieli są dwa stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu.

            W 2010 roku znajdujące się przy szkole nieużywane mieszkanie kawalerskie przeznaczono na gabinet dyrektora oraz księgowość. Na miejscu gabinetu dyrektora powstało biuro pedagoga oraz doradcy zawodowego. Wyremontowano również pokój pedagoga, 
w którym odbywają się trudne rozmowy z uczniami i ich rodzicami. Pokojowi nadano przyjazne kolory, aby uczniowie i ich rodzice w trudnych chwilach czuli się komfortowo 
i bezpiecznie.

            W szkole funkcjonuje stołówka. Ciepłe posiłki codziennie serwowane uczniom dowożone są z Trzebielina. Stołówka jest wyposażona w telewizor oraz sprzęt DVD. Pomieszczenie to może zastępować salę lekcyjną, odbywają się w nim świetlice.

            Placówka posiada duże boisko przystosowane do gry w piłkę nożną, z bieżnią oraz miejscem przeznaczonym do skoków w dal. Teren wokół szkoły jest zagospodarowany – rosą liczne drzewa i krzewy, kwitną kwiaty, o które dba personel. W czasie wiosennym i letnim ustawione na dworze ławki cieszą się dużym powodzeniem.

            Szkoła ulega ciągłej modernizacji, wyposażenie jest na bieżąco uzupełniane 
i wzbogacane. W planach na najbliższą przyszłość jest termomodernizacja budynku, na którą ma się złożyć docieplenie obiektu oraz wymiana drewnianej stolarki okiennej.

            Gimnazjum w Starkowie zapewnia uczniom stały oraz szeroki dostęp do wiedzy. Klasy lekcyjne są wyposażone w tradycyjne oraz nowoczesne pomoce naukowe. Sale są przestronne i jasne, co wprowadza przyjemną atmosferę i zapewnia optymalne warunki do pracy. Biblioteka z bogatym zbiorem literatury oraz stanowiskami komputerowymi 
z dostępem do Internetu oferuje nieograniczony dostęp do wszelkich źródeł informacji. Wyposażona sala gimnastyczna oraz boisko szkolne sprzyjają kształtowaniu ducha sportu oraz propagowaniu zdrowego trybu życia.  

Kadra pedagogiczna – stan na rok szkolny 2011/2012 

         W Gimnazjum im. Zjednoczonej Europy pracuje obecnie 17 nauczycieli, w tym  
9 dyplomowanych, 4 mianowanych, 3 kontraktowych oraz 1 stażysta. Wszyscy nauczyciele posiadają wyższe wykształcenie oraz przygotowanie pedagogiczne.
W środowisku nauczycielskim zdecydowanie przeważają kobiety – jest ich 14, co stanowi aż 83%. 
W obsłudze zatrudnione  są 4 osoby, w administracji 3.  Dyrektorem szkoły od 2004 roku jest pani Beata Kiedrowska. 

Charakterystykę kadry pedagogicznej prezentuje poniższa tabela: 

Charakterystyka kadry pedagogicznej.

Stanowisko pracy	Dodatkowe kwalifikacje	Stopień awansu zawodowego	Staż pracy
Dyrektor szkoły	Religii, historia, oligofrenopedagogika, bibliotekoznawstwo	Nauczyciel dyplomowany	22 lata
Nauczyciel języka polskiego	-	Nauczyciel kontraktowy	4 lata
Nauczyciel języka polskiego	Język kaszubski, pedagogika	Nauczyciel kontraktowy	2 lata
Nauczyciel plastyki, muzyki, zajęć artystycznych, doradca zawodowy	Język rosyjski	Nauczyciel dyplomowany	13 lat
Nauczyciel języka niemieckiego	-	Nauczyciel mianowany	8 lat
Nauczyciel języka angielskiego	-	Nauczyciel kontraktowy	3 lata
Nauczyciel matematyki, wychowania do życia w rodzinie	-	Nauczyciel dyplomowany	9 lat
Nauczyciel matematyki, techniki	Informatyka	Nauczyciel dyplomowany	9 lat
Nauczyciel fizyki	Informatyka, matematyka	Nauczyciel dyplomowany	13 lat
Nauczyciel biologii	-	Nauczyciel stażysta	1 rok
Nauczyciel chemii	Fizyka, oligofrenopedagogika	Nauczyciel mianowany	9 lat
Nauczyciel geografii, informatyki, techniki	Bibliotekoznawstwo	Nauczyciel dyplomowany	15 lat
Nauczyciel historii, wiedzy o społeczeństwie	-	Nauczyciel mianowany	7 lat
Nauczyciel wychowania fizycznego	-	Nauczyciel dyplomowany	11 lat
Nauczyciel wychowania fizycznego	Edukacja o bezpieczeństwie	Nauczyciel dyplomowany	11 lat
Nauczyciel wychowania fizycznego	Pedagogika, biologia	Nauczyciel kontraktowy	4 lata
Pedagog szkolny		Nauczyciel dyplomowany	30 lat

             Nauczyciele Gimnazjum w Starkowie stale podnoszą swoje kwalifikacje. Część z nich podnosi swoje kompetencje na studiach podyplomowych. Wszyscy regularnie uczestniczą 
w szkoleniach. W roku szkolnym 2011/12 odbył się cykl szkoleń „Pomorskie – dobry kurs na edukację. Doskonalenia kadr systemu oświaty” współfinansowanych
z Europejskiego Funduszu Społecznego. Cała kadra odbyła również szkolenie z zakresu udzielania pierwszej pomocy. Regularnie odbywają się także szkolenia prowadzone przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną, przedstawicieli policji, Dyrektora szkoły.

Gimnazjum w Starkowie posiada dobrze oraz wszechstronnie wykwalifikowaną kadrę. Wszyscy nauczyciele posiadają wykształcenie wyższe oraz przygotowanie pedagogiczne. Kadra pedagogiczna stale dba o poszerzanie oraz uaktualnianie swojej wiedzy. Nauczyciele biorą udział w licznych szkoleniach, dokształcają się, poszerzają kwalifikacje, aby praca z młodzieżą przynosiła jak najlepsze efekty.